BUSKAP
14.05.2021
Som ei oppsummering av artiklane i Buskap 2 og 3 i år om dyretypar og eksteriør på NRF vil eg ta ein gjennomgang om korleis ein kan «pusla» saman enkeltindeksane på eit dyr til eit heilt bilete som du vurderer dyret ut frå.
Mange har eit stort fokus på samla avlsverdi og ser på denne som ein fasit på kor godt eit dyr er. Avlsverdi er etter mitt syn i større grad eit uttrykk for retning enn nivå. Avlsverdi går etter retning på eigenskapar, ikkje optimumsnivå. Eit enkelt døme er at ein ynskjer å flytja populasjonen frå 4 til 6 i spenelengde. Då vil eit individ med 9 få maks avlsverdi, sjølv om dette er uheldig store spenar. Mange viktige individeigenskapar inngår ikkje eller er svakt vekta i avlsmålet. Ein enkelteigenskap kan gjera eit individ ubrukeleg, medan avlsverdi berre sumerar indeksar, slik at ein god eigenskap «kamuflerar» ein svak.
Enkeltindeksar
Når det gjeld enkeltindeksar kan me skilja mellom høgarvelege (mjølk, tørrstoff i mjølka, kjøt og hastighet) og lågarvelege eigenskapar (helse, klauv og fruktbarhet). Dette er viktige eigenskapar, men effekten av å vektleggja desse på individnivå er svært liten.
Eg vil skilja indeksar som går mot uendeleg og mot eit optimum. Typisk døme på det siste er alle speneeigenskapar, jurbalanse, hasevinkel. Ein bør som hovudregel ikkje eliminera oksar på grunnlag av eigenskapar som har eit slikt bestemt optimum. Desse kan oftast tilpassast gjennom «krav til avkom» i Geno avlsplan.
Ta omsyn til populasjonsnivå
For å vurdera kor viktige eigenskapar er bør ein ta omsyn til populasjonsnivå. NRF held eit svært høgt nivå på til dømes fruktbarhet, og ein indeks på 80-90-talet vil difor vera god fruktbarhet samanlikna med andre rasar. Derimot bør ein så langt som mogleg unngå
Gå til medietEnkeltindeksar
Når det gjeld enkeltindeksar kan me skilja mellom høgarvelege (mjølk, tørrstoff i mjølka, kjøt og hastighet) og lågarvelege eigenskapar (helse, klauv og fruktbarhet). Dette er viktige eigenskapar, men effekten av å vektleggja desse på individnivå er svært liten.
Eg vil skilja indeksar som går mot uendeleg og mot eit optimum. Typisk døme på det siste er alle speneeigenskapar, jurbalanse, hasevinkel. Ein bør som hovudregel ikkje eliminera oksar på grunnlag av eigenskapar som har eit slikt bestemt optimum. Desse kan oftast tilpassast gjennom «krav til avkom» i Geno avlsplan.
Ta omsyn til populasjonsnivå
For å vurdera kor viktige eigenskapar er bør ein ta omsyn til populasjonsnivå. NRF held eit svært høgt nivå på til dømes fruktbarhet, og ein indeks på 80-90-talet vil difor vera god fruktbarhet samanlikna med andre rasar. Derimot bør ein så langt som mogleg unngå
